Czy przepisy o przepadku pojazdu są zgodne z Konstytucją?

14 marca 2024 r. weszły w życie przepisy dotyczące konfiskaty pojazdów w przypadku skazania za przestępstwa związane z jazdą pod wpływem alkoholu. Przepisy te od początku budziły szereg wątpliwości, w tym rangi konstytucyjnej, zwłaszcza, że w większości wypadków sędziowie zostali pozbawieni możliwości oceny, czy tak surowa sankcja w danym przypadku rzeczywiście powinna mieć zastosowanie.

Trybunał Konstytucyjny, który tego typu wątpliwościami powinien się wiążąco zajmować, obecnie jest instytucją niemalże całkowicie sparaliżowaną i pozbawioną wpływu na praktykę. Sprawcy przestępstw popełnionych pod wpływem alkoholu nie pozostają jednak nawet w tej sytuacji całkowicie bezbronni. Z pomocą przychodzi bowiem tzw. zasada rozproszonej kontroli konstytucyjności. Zgodnie z nią sąd ma nie tylko uprawnienie, ale i obowiązek badania zgodności przepisów, na podstawie których orzeka, z Konstytucją, jako najważniejszym aktem prawnym w naszym ustawodawstwie.

Przechodząc do zagadnienia, jakie to konkretnie wątpliwości natury konstytucyjnej cechują nowe przepisy o przepadku pojazdu, należy wskazać na to, że:

• przepadek pojazdu w przypadku przestępstw popełnionych pod wpływem alkoholu w zasadzie nie spełnia definicji przepadku lecz stanowi faktycznie ukrytą karę, której dolegliwość nie podlega żadnej indywidualizacji;

• zgodnie z art. 45 ust. 1 Konstytucji sprawa powinna być m. in. rozpatrzona przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, a zgodnie z art. 175 ust. 1 Konstytucji kara ma zostać wymierzona – innymi słowy sąd powinien mieć faktyczną możliwość podjęcia decyzji po rozważeniu jaka kara byłaby najwłaściwsza w danym, konkretnym przypadku, podczas gdy analizowane przepisy o przepadku, co do zasady, zakładają automatyczne jego stosowanie;

• art. 30 ust. 3 Konstytucji stanowi o zasadzie proporcjonalności, podczas gdy choć rozmiar kary powinien być adekwatny do popełnionego czynu, to rozmiar kary w przypadku przepadku (który – jak wyżej – w rzeczywistości stanowi karę) może stanowić od kilku do kilkuset tysięcy złotych i pozostaje w całkowitym oderwaniu od poddawanej osądowi sprawie;

• i na koniec, chyba najbardziej rzucający się w oczy przypadek sprzeczności z ustawą zasadniczą, a mianowicie z zasadą równości wobec prawa przewidzianą w art. 32 ust. 1 Konstytucji – nowe przepisy o przepadku wymuszają na sędziach traktowanie sprawców często całkowicie analogicznych czynów w sposób diametralnie różny wyłącznie dlatego, że prowadzili pojazdy różniące się wartością i to często znacząco.

Podsumowując powyższe, istnieje możliwość przekonania sądu w rozpatrywanej sprawie, że pomimo obligatoryjności zastosowania przepadku zgodnie z przepisami Kodeksu karnego, sąd powinien odmówić zastosowania tego środka z powołaniem na prawa przyznane sprawcy przez Konstytucję.

Skontaktuj się z nami, by uzyskać pomoc specjalistów:

Skontaktuj się z nami już teraz!